Người ta vẫn bảo “thất tình không sợ, thất nghiệp mới đáng sợ”. Thế nhưng kẻ không có tình cũng chả có sự nghiệp cao sang gì như tôi lại chọn đúng cái dịp thất nghiệp để du ngoạn xuống xứ sở “Sóc Sờ bai Sóc Trăng” để thăm một người bạn cũ (nói là thăm bạn chi bằng nói là đi “trốn” Sài Gòn thì đúng hơn) - và đây quả là một quyết định sáng suốt.
Từ lâu đã được nghe nói “truyền kỳ” về ẩm thực Sóc Trăng mang những nét giao thoa đặc sắc của ba nền văn hóa: Kinh – Hoa – Khmer – một nét đặc sắc không nơi nào có được. Và trời ban phúc cho kẻ thất nghiệp ham ăn như tôi có bạn người Khmer. Thế là may mắn được thưởng thức nền ẩm thực tuyệt vời ở đây rồi chẳng còn muốn về.
Những ngày tạm “trốn” ở Sóc Trăng bụng không lúc nào biết đói bởi các món ăn ở đây vừa phong phú vừa thơm ngon, quyến rũ. Vậy là mỗi bữa cứ ăn, ăn mãi, đến khi phát hiện ra bụng no thì cũng là lúc “đứ đừ” rồi, không thể chứa thêm nổi thứ gì nữa. Đó là chưa kể người miền Tây hiếu khách, cứ vài giờ lại có trái cây hay một món bánh nào đó mời ăn. Thử hỏi, đói làm sao nổi?
Kể từ chuyến du ngoạn Sóc Trăng đến nay đã qua vài tháng, mà hương vị ngon tê đầu lưỡi của các món ăn xứ sở sông nước này vẫn cứ như vương vấn, quanh quẩn đâu đây. Hôm nay nhớ lại, cơn thèm ập đến mà không tìm đâu được quán nào bán đúng vị, thế là đành ngồi đây gõ chữ, chia sẻ cho các “thánh ăn” có dịp ghé đến Sóc Trăng, kẻo lại bỏ lỡ rồi tiếc!
14 món ngon nên thử tại Sóc Trăng
Dưới đây là 14 món nổi tiếng của Sóc Trăng, cũng là 14 món tôi tâm đắc nhất trong suốt 7 ngày “ăn nhờ ở đậu” dưới miền Tây. Món nào có cách chế biến đặc biệt của người Khmer tôi xin được chia sẻ luôn, bạn nào có đi chơi nhà người bạn “Sóc sơ bay bong, tâu na bong” thì nhớ nói họ nấu cho ăn thử. Đảm bảo ngon “bá cháy” nhé!
1.Canh rau má nấu với mắm cá lóc – mê ngay từ lần đầu nếm thử
Món này tôi được gia đình bạn thiết đãi nên muốn giới thiệu đầu tiên cho các bạn (sợ quên nói ra thì chính tôi sẽ là người bứt rứt vì lỡ “ém” một món ăn tuyệt vời như thế). Canh rau má thì chẳng ai lạ gì, nhưng bạn đã bao giờ được ăn canh rau má với mắm cá lóc và… thính chưa?
Thú thật đi, chỉ nghe đến tên đã thấy lạ và… ghê rồi phải không? Ai đời lại nấu canh với mắm cá bao giờ, nhưng chỉ cần bạn được nếm thử một lần đảm bảo không ghiền mới là chuyện lạ.
Vị đăng đắng, thanh thanh của rau má mát lành, cùng vị thơm đặc trưng của thính và mắm cá lóc hòa quyện lại với nhau tạo thành một nồi canh rau má thơm nức. Chỉ vừa đưa vào miệng thôi đã đủ ngất ngây rồi. Ngay cả kẻ không biết ăn mắm cá miền Tây như tôi còn phải “nhớ mãi không quên” món ăn đặc biệt này. Hơn nữa, nấu kiểu này không sợ ngán như nấu với thịt vì vị rất thanh, ít dầu mỡ, mà lại ngon cực ngon. Bữa cơm ngày hè nóng bức mà có được món canh này thì “hết sảy”.
Lưu ý: “Thính” ở đây không phải là “thính” câu “cá” như các bạn trẻ thời nay vẫn thường dùng đâu nhé, nó là một loại gia vị làm từ gạo, rất thơm.
2.Bún nước lèo – lạ mà quen, quen mà lạ
Món ăn này thì đã quá nổi tiếng rồi, ngay ở Sài Gòn bạn cũng dễ dàng tìm được một quán gắn nhãn “bún nước lèo” nhưng thật khó để tìm được một quán ăn đúng chất miền Tây, mà càng khó hơn để bạn được ăn một tô bún nước lèo “chính thống” của người Khmer tại Sài Gòn.
Bún nước lèo – cái tên đơn giản nhưng cách nấu lại không hề đơn giản – nước lèo (nước dùng của bún) được nấu theo một phương pháp đặc biệt nên nước trong vắt, không hề có chút cặn nào. Bún được trụng kỹ, cho tôm luộc, thịt nướng, cá phi lê vào rồi chan ngập nước lèo.
Tô bún nước lèo thơm nồng vị cá lóc đồng, sả và một số loại gia vị khác, vị thanh mà không có chút tanh, ăn cùng đĩa rau sống đủ loại: bắp chuối, húng thơm, húng quế, hẹ, giá sống,... vắt thêm thêm chút chanh, chút ớt tươi vào tô bún và trộn đều là hết chỗ chê.
Món bún nước lèo xuất phát từ người Khmer, nên nếu đến các khu chợ của dân tộc này bạn càng nên thưởng thức nó. Cách nấu bún nước lèo của người Khmer đặc biệt hơn người Việt ở chỗ họ không dùng mắm cá linh hay mắm cá sặc để nấu nước lèo mà dùng mắm bò hóc (prohoc – món mắm truyền thống, có nguồn gốc từ Campuchia), và nhất là ngải bún – một loại gia vị gần giống với củ gừng nhưng không nồng như gừng mà có vị dịu nhẹ, thơm lâu.
Cái hương thơm dịu của ngải bún, cá cùng với vị mặn mòi của mắm làm thực khách ngất ngây nơi đầu lưỡi: Vị ngọt tôm cá, vị giòn béo của thịt quay và dịu dịu đặc trưng của nước lèo rất khác với bún bò Huế hay phở.
Riêng tôi, khi ăn món này cảm giác nó như hiện thân của những cô gái miền Tây vậy: dịu dàng, từ tốn, không quá nồng nàn nhưng lại rất da diết, thân thương.
3.Bún gỏi dà – “quyến rũ” cả những vị thực khách khó tính nhất
Theo tìm hiểu thì được biết bún gỏi dà là một món ăn được biến tấu từ gỏi cuốn. Các nguyên liệu chính gồm: Bún tươi, rau sống, giá đỗ, thịt ba rọi, tôm, đậu phộng, tương xay và một số phụ liệu khác như nước dùng, sườn non. Đa số là những nguyên liệu quen thuộc. Nước dùng của bún gỏi dà mang vị béo ngọt đặc trưng, được ninh từ xương heo, chế thêm chút nước me chua nhẹ và tương hạt thơm.
Măm măm thôi nào
Nếu ăn món này tại quán (mà đi theo nhóm) thì tôi khuyên bạn tốt nhất nói chủ quán làm xong hết rồi bưng ra một lượt luôn. Vì sao ư? Tô bún được bưng ra với những con tôm luộc đỏ au, những miếng thịt ba rọi xắt lát, vài miếng sườn non, chút rau xanh, giá đỗ và đậu phộng rang, chút tương cùng với nước dùng chan vào xâm xấp trông vô cùng hấp dẫn, cẩn thận đám bạn không nhịn được mà… “giành nhau” ăn trước đấy nhé!
Khi ăn bạn nhớ cho thêm tương ớt, vắt miếng chanh vào mới đúng chuẩn. Từng miếng bún dai mềm, hòa chung với nước dùng ngọt thanh nơi đầu lưỡi khiến bạn chỉ sợ no không ăn nổi chứ không bao giờ lo ngán.
4.Bánh ống – món bánh của tuổi thơ ở Sóc Trăng
Tôi không muốn nói đến các loại bánh ống ăn đôi khi ngọt gắt như ở đường phố Sài Gòn hay bán. Bánh ống tôi sắp nói tới đây là một món ăn vặt quen thuộc của người dân Sóc Trăng, đặc biệt là người Khmer.
Người Khmer biết làm hơn 20 loại bánh khác nhau, mỗi loại lại có một hình thù và một truyền thuyết gắn liền khác nhau. Riêng món bánh ống, họ làm bằng cách đăm gạo tấm cho nát rồi trộn đều với dừa nạo, đường cát và bỏ vào ống tre, mang đi hấp bằng lửa than. Đôi khi được làm từ bột gạo xay trộn với màu của lá dứa, nước cốt dừa và đẹp hấp cách thủy trong ống tre hoặc ống nhôm, cũng vì vậy mà gọi là bánh ống.
Loại bánh này hấp rất mau chín, chỉ khoảng 2 phút là xong mẻ bánh. Bánh ăn lúc còn nóng là ngon nhất, mùi thơm nồng nàn của lá dứa, vị beo béo của dừa, bùi bùi của muối vừng cộng hưởng với bột gạo dẻo, mịn tạo nên một “bản nhạc tuổi thơ” khó cưỡng. Một tuần ở miền Tây, mỗi lần thấy xe bánh ống chạy qua lại thấy cảnh lũ trẻ dáo dác bu quanh, bình yên quá đỗi!
5.Khô trâu Thạnh Trị - món nhắm tuyệt vời
Bạn từng ăn khô bò, khô gà, khô mực,… nhưng tôi dám cá là chưa mấy ai từng được ăn món khô trâu đặc trưng của vùng huyện Thạnh Trị, Sóc Trăng (chính bản thân tôi trước kia cũng vậy). Khô trâu là một món nhắm ngon “bá cháy bọ chét”, và là đặc sản của Thạnh Trị - nơi tôi được đặt chân đến.
Khô trâu cũng được chế biến như khô bò nhưng để miếng khô thơm ngon và hấp dẫn, người ta phải chọn được thịt đùi, đùi sau thì càng tốt. Sau đó thái (lóc) bỏ hết gân rồi đem xắt lát nguyên vẹn, ướp gia vị (xả bằm, muối, ớt, tỏi,…) và phải để đến nửa ngày cho thấm, sau đó đem phơi dưới nắng to, hoặc sấy trong lò.
Sản phẩm thu được sẽ là những miếng khô thật mỏng, thơm lừng vị xả và mùi thịt trâu đặc trưng. Bình quân cứ 3 kg thịt tươi thì cho được 1 kg khô, do đó giá khô trâu phải cao gấp ba lần giá thịt. Khô trâu ngon nhất khi đem nướng, hoặc làm gỏi khô trâu nhắm cùng với rượu trắng và đĩa củ kiệu thì “tuyệt cú mèo”.
6.Hủ tíu cà ri Vĩnh Châu – “danh bất hư truyền”
Điều thú vị là đi từ Thạnh Trị đến huyện Vĩnh Châu – xứ sở hành tím của Sóc Trăng phải qua … tỉnh Bạc Liêu, nếu vòng lên thành phố Sóc Trăng thì rất xa (lần đầu được tự mình trải nghiệm cảnh này – phấn khích quá nên muốn chia sẻ vậy). Đến đây thì được một người bạn khác dắt đi ăn hủ tíu cà ri Vĩnh Châu nổi tiếng mới thấy món ăn này quả thực là “danh bất hư truyền”.
Cả hủ tíu Mỹ Tho lẫn hủ tíu Nam Vang (xuất phát từ Campuchia) tôi đều may mắn được nếm rồi, nhưng đây là lần đầu tiên được ăn món hủ tíu cà ri Vĩnh Châu. Nghe mẹ bạn kể lại rằng trước đây, hủ tíu cà ri Vĩnh Châu được nấu với thịt heo chứ không phải là thịt gà hay thịt dê như thông thường. Ngày nay, món này được bà con biến tấu thêm bằng thịt vịt xiêm trưởng thành.
Hủ tíu cà ri Vĩnh Châu – ăn là ghiền
Phần nước lèo của hủ tíu cà Vĩnh Châu cũng có màu vàng nghệ như các món cà ri khác. Nhưng khi đưa vào miệng bạn sẽ cảm nhận ngay sự khác biệt, đó là một mùi thơm dịu nhẹ, ngòn ngọt mà không quá nồng hay béo ngậy như các món cà ri quen thuộc.
Phần bánh hủ tíu được làm từ bột gạo, cọng nhỏ, mềm, có độ dai vừa phải và được làm từ chính những người Vĩnh Châu, vì vậy bạn khó mà tìm được hương vị này ở một nơi nào khác, kể cả những huyện khác ở Sóc Trăng. Nước chấm vẫn là muối tiêu chanh, rau ăn kèm thì chủ yếu là giá tươi sống, rau thơm, ngò rai, bỏ thêm vài miếng hành tây lát mỏng món hủ tíu càng thêm hấp dẫn.
7.Cháo cá lóc rau đắng – món ăn miệt vườn thân thương
Cháo cá lóc rau rau đắng là món ăn tôi được thiết đãi nhiều nhất tại nhà bạn (đi hai nhà đều được đãi món này), có lẽ vì vậy mà tôi có cảm tình đặc biệt với món ăn miệt vườn đầy nghĩa tình này.
Nguyên liệu nấu cháo được bao gồm ở ngay cái tên dân dã của nó: gạo trắng, cá lóc và rau đắng. Nồi cháo được ninh thật kĩ, cá phải là loại cá lóc đồng thật to, đem luộc chín, luộc da rồi tách thịt bỏ riêng ra đĩa, hái thêm rổ rau đắng mỡ màng ngoài vườn là đủ hoàn thành một nồi cháu cá lóc rau đắng ngon tuyệt.
Mỗi sáng, vừa bắc nồi cháo trên bếp xuống múc ra tô, cho vào chút thịt cá lóc, chút rau đắng, thêm chút chanh, chút mắm, rồi cứ thế vừa thổi vừa húp “soàn soạt” thì “hết sẩy”. Vị thơm ngọt đặc trưng của cá đồng kết hợp với rau đắng giòn giòn, đăng đắng, thêm chút đậm đà của mắm, chút chua chua của chanh cùng với hơi nóng đang bốc ra nghi ngút từ tô cháo khiến những ai trót mê mẩn món này thì khó lòng mà dứt ra được.
8.Bún tiêu giò – ấm lòng giữa mùa nước lũ
Thêm một món ăn mang hết nguyên liệu vào trong cái tên của mình, đó là: Bún, tiêu và giò heo. Thịt bắp giò, đem sơ chế rồi hầm chín, sau đó thái lát mỏng vừa ăn (lần trước tôi được đãi món này nhưng có thêm thịt vịt nữa). Khi ăn chỉ cần cho bún vào tô, thêm giá trụng, húng, lá kinh giới, chút hành tím, thịt bắp giò… vào rồi chan nước lèo lên là xong. Và như nhiều món khác, bạn có thể cho vào thêm chút ớt, chút chanh.
Nước lèo của bún tiêu giò ngoài vị ngọt của xương, của thịt còn vị đậm đậm đà, cay nồng của tiêu, cay nồng và nóng. Vì vậy món này ngon nhất là khi thưởng thức vào những ngày “nước lũ dâng cao”. Khi ấy, cái nồng và cái vị nóng đặc trưng của tiêu không còn khó chịu mà khiến ta ấm áp hơn hẳn.
9.Lạp xưởng Vũng Thơm – thơm ngong khó cưỡng
Lạp xưởng đem chiên, hấp hoặc nướng rồi thái lát mỏng, ăn kèm với chút đồ chua hay cà chua, củ kiệu là đúng “chuẩn”. Nhưng lạp xưởng phải thơm ngon, không quá nhiều mỡ để tránh gây ngán. Muốn có được một cây lạp xưởng như vậy thì cách tốt nhất là tìm đến Vũng Thơm.
Không phải nơi nào cũng làm ra được những cây lạp xưởng “chất lừ” như ở đây. Nghề làm lạp xưởng được xem là nghề truyền thống của những người dân nơi này, đến các sạp bán lạp xưởng bạn tha hồ chọn các loại lạp xưởng khác nhau: Lạp xưởng thịt lạp xưởng tôm, lạp xưởng gà,…
10. Bánh pía Sóc Trăng – lỡ mê rồi thì khó quên hương vị ngọt ngào của bánh
Bánh Pía là âm đọc của người Triều Châu (nghĩa là bánh), bắt nguồn từ những người Hoa đến Sóc Trăng sinh sống, lâu dần tạo ra một hương vị riêng và trở nên nổi tiếng, hiện nay được xem như là thương hiệu của Sóc Trăng.
Mô tả cho những bạn chưa từng ăn bánh Pía (có lẽ hiếm): Bánh Pía có vỏ làm từ bột mì và đường kính. Nhân bánh rất đa dạng: sầu riêng, khoai môn, đậu xanh cùng với lòng đỏ trứng vịt muối, khoai, mứt các loại, Có rất nhiều loại với nhiều mức giá khác nhau, chỉ khoảng từ 30 ngàn 1 bọc 4 cái.
Bánh pía hấp dẫn với màu vàng ươm, có nhiều loại nhưng loại nhân mùi sầu riêng ngây ngất vẫn là hấp dẫn hơn cả. Bánh ngọt nhưng không gắt, tôi gọi nó là bánh gia đình bởi ăn bánh Pía mà ăn một mình thì thật sự khó để cảm nhận trọn vẹn hương vị thơm ngon của nó.
Bánh Pía chỉ thực sự quyến rũ khi quây quần cùng gia đình hoặc bạn bè bên một mâm tròn, một chung trà. Một chiếc bánh sẻ làm 4, mỗi người một miếng nhấm nháp. Vị ngòn ngọt, mằn mặn của nhân bánh cùng với chút đăng đắng của trà và những câu chuyện kể quên trời đất về xứ sở miệt vườn. Ôi, có thêm ánh trăng nữa thì chẳng khác gì khung cảnh yên bình cõi thiên tiên.
Người đến Sóc Trăng đa phần đều phải mê mẩn với hương vị loại bánh pía ngọt thơm, ít béo này. Bởi thế, đã đi qua Sóc Trăng bạn thấy có mấy ai mà không gói theo bọc bánh Pía về làm quà?
11.Bánh cóng (còn được gọi là bánh cống)
Giới thiệu đến các bạn một loại bánh của người Khmer nữa – bánh cóng, hay còn gọi là bánh cống, bánh sầy, sài cá nại (theo tiếng Khmer). Bánh này có vỏ làm từ bột gạo, bột đậu nành và trứng, nhân là thịt heo bằm ướp gia vị, trộn chung với củ hành tím xắt nhỏ và một ít đậu xanh hấp. Bánh cóng nhìn cực kì đẹp mắt, hấp dẫn, là một món ăn đặc trưng của Sóc Trăng.
Bánh cóng Sóc Trăng, nhìn thôi đã thèm
Bánh bưng ra từng chiếc vàng ruộm, được điểm xuyết bằng hình con tôm đỏ chỉ nhìn thôi đã muốn “chóp chép” miệng. Bánh ăn cùng với các loại rau thơm, rau sống quen thuộc và chấm với nước mắm chua ngọt và gừng thái đỏ, cải đỏ, củ cải trắng,…
Hương vị đặc trưng cuốn hút của bán cóng đảm bảo làm bạn ló lòng mà cưỡng lại được. Đó là vị béo của mỡ, vị bùi của đậu xanh, mát lành của đậu nành, vị ngọt của tôm, vị thơm thơm của thịt, chúng hòa quyện với hương vị đậm đà, mam mát, cay cay, hăng hăng của các loại rau, chỉ nghĩ lại thôi cũng thấy ghiền.
Ngoài ra, Sóc trăng còn nổi tiếng với Cốm dẹp, vũ sữa tím Đại Tâm, bưởi năm roi Kế Thành, cá bống sao Cù Lao Dung và các loại mắm,… Món nào cũng khiến người ăn phải xuýt xoa với các hương vị đặc trưng khó lẫn của nó.
Trở lại với Sài Gòn và bề bộn cuộc sống, một tuần trải nghiệm ở Sóc Trăng cùng gia đình bạn đến nay vẫn luôn là một hồi ức như mới vừa hôm qua của tôi. Vẻ đẹp bình dị, thân thương của Sóc Trăng ẩn chứa trong từng bữa ăn hàng ngày khiến tôi cứ bồi hồi không dứt. Bởi vậy, đến Sóc Trăng không thể bỏ lỡ cơ hội khám phá ẩm thực là thế!
Thanh Tâm
